Filmy z sieci torrent – przestępstwo czy nie?

W ostatnim czasie głośna była sprawa rozsyłania przez kancelarie prawne „przedsądowych wezwań do zapłaty w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa” w sytuacji w której dana osoba pobrała z sieci torrent jeden z polskich filmów takich jak: Obława, Czarny Czwartek, Janek Wiśniewski padł, Pokłosie czy Last Minute.

Procedura ściągania pliku zawierającego własność intelektualną przez sieć Internet jest prosta. Więcej trudności sprawia ocena czy uczestniczymy w takim procederze legalnie czy też nie. Sieć torrent (P2P tzw. peer – to peer) jest strukturą działającą bez serwera głównego, zaś przesyłanie danych następuje między użytkownikami posiadającymi zainstalowany na dysku twardym program do przetwarzania danych plików typu torrent np. Thunder, BitTorrent, Azureus Vuze. W skrócie działalność sieci torrent można ująć jako pobieranie – ściąganie na dysk twardy np. filmów, i seedowanie – udostępnianie plików innym użytkownikom, którzy chcą pobrać dany film. Im więcej seedów ma dany plik torrent, tym szybciej ściągniemy dany plik. Najczęściej samo pobranie pliku nie jest karalne, ale już jego udostępnienie może się okazać sprzeczne z prawem.

W celu udzielenia odpowiedzi na zadane na wstępie pytanie istotne znaczenie ma zdefiniowanie pojęcia dozwolony użytek prywatny albowiem korzystanie zgodne z tym pojęciem umożliwia legalne pobieranie utworów z sieci Internet w rozumieniu prawa autorskiego. Zgodnie z art. 23 Ustawy o prawie autorskim „bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego”. Ponadto w polskim prawie nie przewidziano obowiązku uiszczenia wynagrodzenia w związku z eksploatacją utworu w ramach dozwolonego użytku prywatnego. Nie będzie mogło być uznane za rozpowszechnianie samo utrwalenie lub nawet zwielokrotnienie cudzego utworu, jeżeli nie nastąpiło jego dalsze udostępnienie z zamiarem zapoznania z nim nieokreślonej liczby odbiorców.

Zgodne z dozwolonym użytkiem prywatnym powielenie pliku z muzyką lub filmem w kręgu bliskiej rodziny, a także znajomych, nie stanowi przestępstwa. Należy jednak uważać na nieumyślne spowodowanie udostępnienia danych np. po ściągnieciu pliku torrent jednym z w/w programów. W takiej bowiem sytuacji jest on z reguły automatycznie udostępniany nieokreślonej grupie odbiorców. Podkreślenia wymaga również fakt, że dozwolony użytek jest możliwy tylko wobec plików już wcześniej udostępnionych (np. nie jest możliwy taki użytek filmu przed premierą).

Sprawę legalności pobierania plików z Internetu należy rozpatrywać na dwóch płaszczyznach prawnych – cywilnej i karnej. Zgodnie z naszym doświadczeniem procesowym numer IP może stanowić dowód w postępowaniu cywilnym, rzadko jednak się zdarza by został uznany za wystarczający w procedurze karnej. Ponadto z danego adresu IP mogło korzystać wiele osób, a nie tylko jedna konkretna, której czyn się zarzuca, w związku z powyższym ogromnie trudne jest wykazanie, że konkretna osoba ściągnęła plik, a nie np. jego nastoletnie dziecko czy współlokator korzystający z tego samego komputera.

Podkreślenia wymaga fakt, że z reguły kancelarie wysyłające wezwania do zapłaty nie dysponują wystarczającą ilością dowód aby móc wykazać w trakcie postępowania sądowego, że konkretna osoba dopuściła się czynu stanowiącego przestępstwo.

Istnieje cały szereg trudności, które mogą uniemożliwić procesowe wykazanie, iż konkretna osoba ściągnęła dane, co tym samym wyklucza skazanie jej przez sąd  na podstawie art. 116 § 1 i 4 Ustawy o prawie autorskim. Oczywiście, każdą sytuację należy oceniać odrębnie, z uwzględnieniem jej specyfiki.

Jeśli mają Państwo pytania w związku z powyższym tematem, prosimy o kontakt z Kancelarią. Nasi prawnicy udzielają porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową, telefonicznie oraz za pośrednictwem Skype.

Paweł Galiński

radca prawny

Galiński & Kleina Kancelarie Radców Prawnych

 

Źródła:

1. Dystrybucja i wymiana metaplików o rozszerzeniu .torrent a ochrona praw autorskich, dr. Maciej Siwicki, EP 2014, Nr 12.
2. Dozwolony użytek prywatny a piractwo internetowe, Jakub Michał Doliński, MoP 2012, Nr 19.
3. Komentarz do Ustawy Prawo autorskie pod red. Ferenc-Szydełko, 2014 r., wyd. 2.