Jak odzyskać PCC po latach ?

Zwrot PCC a nadpłata PCC

Zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych przysługuje, gdy w chwili zapłaty podatek był należny, natomiast na skutek zaistnienia późniejszych okoliczności stał się nienależny. Ta przesłanka odróżnia zwrot podatku, od zwrotu nadpłaty, przysługującego, gdy podatek był nienależny od samego początku.

W ustawie o PCC przewidziano zamknięty katalog przypadków, w których może nastąpić zwrot zapłaconego podatku. Są to:

1. wystąpienie nieważności względnej, czyli sytuacji, kiedy uprawniony podmiot powoła się na jedną z wad oświadczenia woli m.in.: błąd, groźbę, podstęp i złoży w odpowiednim terminie pismo o uchyleniu się od skutków prawnych swojego oświadczenia. Do czasu unieważnienia takiej czynności będzie ona wywoływała skutki jak czynność ważna;
2. niespełnienie się warunku zawieszającego, od którego uzależniono dokonanie czynności prawnej, np. nieukończenie studiów, co stanowiło warunek darowizny samochodu;
3. niedokonanie wpisu hipoteki do księgi wieczystej;
4. niezarejestrowanie podwyższenia kapitału zakładowego, lub zarejestrowanie w wysokości niższej niż przewidziana w ustawie.

Jak było dotychczas ?

Przez wiele lat fiskus bardzo restrykcyjnie podchodził do kwestii zwrotu podatku w przypadku odstąpienia od umowy, nawet jeśli wnioskodawcy mieli silne argumenty. Przykład może stanowić wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 czerwca 2009 r. (sygn. akt III SA/Wa 2887/08), gdzie uznano, że niemiecka spółka, która odstąpiła od umowy przed jej wykonaniem, ze względu na zatajanie informacji przez kontrahenta, nie ma prawa do zwrotu PCC.  Sąd w uzasadnieniu stwierdził, że jeżeli spółka zapłaciła PCC z tytułu zawarcia umowy sprzedaży udziałów, podatek ten został uiszczony zgodnie z obowiązującymi przepisami, a więc był należny w chwili zapłaty. Nie ma znaczenia, że po zawarciu umowy jedna ze stron od tej umowy odstąpiła.

Nowe podejście Ministra Finansów

Bardziej korzystne dla podatników stanowisko znajdziemy w niedawno opublikowanej interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 17 maja 2016 r. (IBPB-2-1/4514-123/16/MZ).

W przytoczonej sprawie Wnioskodawczyni nabyła lokal mieszkalny oraz uiściła podatek od czynności cywilnoprawnych. Po jakimś czasie, dokonała jednak odstąpienia od transakcji, ze względu na wady mieszkania, o których nie wiedziała przed zawarciem umowy. Organ podatkowy uznał, że skoro w omawianej sytuacji doszło do uchylenia się od skutków oświadczenia woli, to zaistniała przesłanka nieważności względnej, co uprawnia Wnioskodawczynię do zwroty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z omawianej interpretacji wynika, że jeśli strona umowy zostanie wprowadzona w błąd przed jej zawarciem, wówczas będzie mogła powołać się na nieważność względną i żądać zwrotu zapłaconego podatku od czynności cywilnoprawnych. Wymaga podkreślenia, że podatek nie będzie podlegał zwrotowi po upływie 5 lat od końca roku, w którym został zapłacony.

Jeśli mają Państwo pytania w związku z powyższym tematem, prosimy o kontakt z Kancelarią. Nasi prawnicy udzielają porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową lub telefonicznie.

Paweł Galiński

radca prawny

Galiński & Kleina Kancelaria Radców Prawnych w Gdańsku