Statut fundacji rodzinnej – czym jest i co powinien zawierać?

Czym jest statut fundacji rodzinnej?

Statut jest podstawowym dokumentem Fundacji rodzinnej, którego istota sprowadza się do kreowania sposobu funkcjonowania Fundacji i jej organów, zasad prowadzenia przez nią działalności, jak i relacji pomiędzy fundatorem a beneficjentami. Doniosłość prawna statutu wynika z faktu, iż ustawodawca przewiduje znaczącą swobodę w jego ustaleniu. W związku z czym, realizacja celów i zajmowanie się bieżącymi sprawami Fundacji w znacznej mierze opiera się o treść statutu.

Ustalenie statutu jest konieczne do powstania Fundacji – w przypadku jego braku, nie ma możliwości dokonania wpisu Fundacji rodzinnej do rejestru, któremu obowiązkowo podlega.

Kto i kiedy ustala statut Fundacji rodzinnej?

Statut Fundacji rodzinnej ustalany jest przez fundatora albo fundatorów, dlatego też treść statutu jest odzwierciedleniem ich intencji co do działalności Fundacji. Statut powinien zostać sporządzony w formie aktu notarialnego, najpóźniej wraz ze złożeniem oświadczenia fundatora o ustanowieniu Fundacji rodzinnej (w akcie założycielskim albo testamencie).

Zasadniczo statut powinien stanowić załącznik do oświadczenia o ustanowieniu Fundacji rodzinnej. Niemniej, ze względu na fakt, iż zarówno statut jak i akt założycielski/testament muszą zostać sporządzone w formie aktu notarialnego, praktycznym rozwiązaniem jest zawarcie oświadczenia oraz statutu w jednym dokumencie.

Zaplanuj spotkanie w trybie on-line

Jakie elementy powinien zawierać statut Fundacji rodzinnej?

Statut powinien zostać sporządzony w sposób szczegółowy i odnosić się do działalności Fundacji (celu jej założenia i celu szczegółowego). Z uwagi na fakt, iż przepisy prawa powszechnie obowiązującego w dość wąskim zakresie regulują kwestie funkcjonowania Fundacji rodzinnej, warto aby statut nie pozostawiał wątpliwości interpretacyjnych. Części składowe statutu dzielą się na: obligatoryjne i fakultatywne. Ustawodawca przewiduje szereg zagadnień, które fundator jest zobowiązany do uregulowania w statucie. Elementami obligatoryjnymi są:

• nazwa Fundacji rodzinnej – pełni rolę identyfikacyjną i odróżniającą od innych podmiotów;
• siedziba fundacji rodzinnej – ma charakter rozpoznawczy. Konieczne jest wskazanie miejscowości – nie jest konieczne podawanie dokładnego adresu (siedziba powinna znajdować się na terenie Rzeczpospolitej Polskiej);
• szczegółowy cel Fundacji rodzinnej – zakreśla granice działalności prowadzonej przez Fundację i zasady funkcjonowania;
• beneficjent lub sposób jego określenia i zakres przysługujących beneficjentowi uprawnień – beneficjenci mogą zostać określeni w sposób ogólny, z kolei uprawnienia dotyczą świadczeń realizowanych przez Fundację na rzecz beneficjentów;
• zasady prowadzenia listy beneficjentów – wprowadza zakres możliwych działań dla zarządu Fundacji związanych z prowadzaniem listy beneficjentów;
• zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta – forma i skutek oświadczenia zostały uregulowane przez ustawodawcę, w związku z czym statut powinien określać szczegółowe zasady zrzeczenia się praw i obowiązków;
• czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony – przy braku określenia czasu trwania Fundacji uznaje się, że została założona na czas nieokreślony;
• wartość funduszu założycielskiego – podana kwota jest odzwierciedleniem spisu majątku oraz wartości składników majątku przeniesionych na rzecz Fundacji;
• zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów Fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji Fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w przepisach prawa – powyższe kwestie mają znaczenie w zakresie sposobu funkcjonowania i prowadzenia działalności;
• podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji – przepisy prawa określają jedynie zatwierdzenie przez zarząd czynności fundatora czy pełnomocnika. Ustawodawca daje swobodę fundatorowi do wskazania osoby, która zatwierdzałaby czynności zarządu – może to być np. zgromadzenie beneficjentów bądź sam fundator;
• co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów – nie jest konieczne imienne określenie beneficjenta, można wskazać kategorię beneficjentów posiadających to prawo lub zasady ich ustalenia;
• zasady zmiany statutu – wynika z założenia, że Fundacje rodzinne będą zakładane na długi okres czasu, w związku z czym określenie zasad, według których następować będą zmiany statutu, powinno odnosić się do hipotetycznych sytuacji jak np. śmierć fundatora;
• przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej – jest to konieczne, albowiem jeżeli fundacja rodzinna rozwiązuje się za życia fundatora, to fundator jest wyłącznie uprawnionym do otrzymania mienia. Sam status beneficjenta nie upoważnia do otrzymania mienia Fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu.

Następnie, statut Fundacji może przewidywać elementy fakultatywne, które zasadniczo powinny być zindywidualizowane z uwagi na cel założenia Fundacji, jak i cel szczegółowy. Przykładowo można wskazać elementy takie jak:

• zasady współpracy lub współdziałania organów fundacji rodzinnej;
• szczegółowe okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej;
• wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji rodzinnej;
• potencjalne utworzenie jednostki terenowej albo jednostek terenowych.

Zaplanuj spotkanie w trybie on-line

Kiedy można dokonać zmiany statutu Fundacji rodzinnej?

Zmiana statutu Fundacji rodzinnej uzależniona jest od treści samego statutu – powinien określać kto, w jaki sposób i w jakich sytuacjach może dokonać zmiany. Zmiana może obejmować również cel założenia i cel szczegółowy Fundacji – przy czym, można zastrzec obligatoryjne uzyskanie zgody fundatora na takowe zmiany. Zasadniczo fundator sporządzając statut może wyłączyć możliwość jego zmian bądź wprowadzić ograniczenia np. podmiotowe, przedmiotowe. Zmiana powinna nastąpić w formie aktu notarialnego – tak samo jak sporządzenie statutu Fundacji.

Co ważne, zmiana statutu Fundacji rodzinnej ujawniana jest w rejestrze fundacji rodzinnych i staje się skuteczna z momentem wpisu do rejestru. Wszelkie zmiany statutu powinny być niezwłocznie zgłaszane do sądu rejestrowego (maksymalnie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego wpis do rejestru). Do wniosku dotyczącego zmiany statutu załącza się tekst jednolity statutu z uwzględnionymi zmianami – nie jest konieczne, aby tekst jednolity sporządzony był w formie aktu notarialnego.

Statut fundacji rodzinnej – podsumowanie

Ustalenie statutu Fundacji rodzinnej jest kwestią fundamentalną dla jej funkcjonowania i prowadzenia działalności. Fundator bądź fundatorzy, sporządzając statut, powinni mieć na uwadze długoterminowe prowadzenie Fundacji rodzinnej oraz oczekiwania beneficjentów względem Fundacji (ze względu na ich interesy majątkowe).

Statut Fundacji rodzinnej powinien być na tyle szczegółowy, aby uniknąć ewentualnych wątpliwości w zakresie jego interpretacji oraz zapobiec przed powstaniem ewentualnych nieporozumień, zwłaszcza pomiędzy Fundacją a beneficjentami.

Zadaj pytanie dotyczące fundacji rodzinnej

*****

Radcy prawni oraz doradcy podatkowi pracujący w ramach GALIŃSKI & KLEINA Kancelarii Radców Prawnych Sp. p. w Gdańsku posiadają ponad 15-letnie doświadczenie zdobyte w ramach doradztwa świadczonego na rzecz przedsiębiorców (MSP) oraz klientów indywidualnych z sektora HNWI (High-Net-Worth Individual). Zespół Kancelarii Galiński & Kleina posiada wiedzę oraz kompetencje, aby pomóc Państwu w każdej skomplikowanej sprawie cywilnej, gospodarczej lub podatkowej.

Jeżeli zainteresował Państwa ten temat i chcieliby Państwo skorzystać z usług doradztwa prawnego lub podatkowego oferowanych przez naszą Kancelarię, zapraszam do bezpośredniego kontaktu. Udzielamy porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową lub telefonicznie / zdalnie.

 

Paweł Galiński

Partner, radca prawny

 

Karolina Rok

Prawnik

 

GALIŃSKI & KLEINA Kancelaria Radców Prawnych Sp. p.

Ks. Jerzego Popiełuszki 24a/4, 80-864 Gdańsk

email: biuro@gklaw.pl

tel.: +48 58-351-48-44

tel.: +48 608-311-704