ENGLISH LANGUAGE
Prokura samoistna – jakie są uprawnienia i obowiązki prokurenta?
Czym jest prokura samoistna?
Prokura samoistna jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, udzielanego przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorców uprawnionych do udzielenia prokury samoistnej, można rozróżnić w trzech kategoriach:
- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub spółki cywilne;
- spółki prawa handlowego w rozumieniu Kodeksu Spółek Handlowych (KSH);
- inne podmioty prowadzące działalność gospodarczą podlegającą rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia itp.).
Umocowanie prokurenta samoistnego wraz z ujawnieniem jego danych w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) lub w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) umożliwia prokurentowi dokonywanie praktycznie każdej czynności powiązanej z prowadzeniem przedsiębiorstwa (z nielicznymi wyjątkami).
Kim jest prokurent samoistny?
Prokurentem samoistnym może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych oraz niefigurująca w Krajowym Rejestrze Karnym za przestępstwa określone treścią art. 18 § 2 Kodeksu Spółek Handlowych, czyli m.in. przeciwko obrotowi gospodarczemu.
Prokurent samoistny jest samodzielnym pełnomocnikiem przedsiębiorcy, będącym w swej istocie jego prawą ręką, który w swojej działalności może zarządzać przedsiębiorstwem.
Jak ustanowić prokurenta samoistnego?
Przed ustanowieniem prokurenta trzeba uzyskać od kandydata na prokurenta jego zgodę na przyjęcie tej funkcji w formie pisemnej. Prokurenta samoistnego należy pod rygorem nieważności ustanowić w formie pisemnej, z zastrzeżeniem, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub wspólnicy spółki cywilnej – mogą udzielić prokury samoistnej również poprzez opublikowanie o niej informacji w CEIDG.
Spółki prawa handlowego oraz inne podmioty posiadające osobowość prawną podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego muszą w każdym przypadku udzielić prokury samoistnej pod rygorem nieważności w formie pisemnej. Przed udzieleniem prokury samoistnej należy sprawdzić w odpowiedniej ustawie oraz w umowie spółki lub w statucie spółki lub innego podmiotu i odpowiedzieć na poniższe pytania:
- Czy udzielenie prokury samoistnej jest w uprawnieniach własnych organu zarządzającego podmiotem?
- Czy udzielenie prokury samoistnej wymaga uprzednio zgody na jego powołanie, wyrażonej w odpowiedniej formie, np.: uchwały zgromadzenia wspólników lub akcjonariuszy lub innych organów występujących w danym podmiocie np. zgody fundatora w fundacji?
W przypadku powołania prokurenta bez wymaganej ustawą, umową lub statutem uprzedniej zgody odpowiedniego organu, Krajowy Rejestr Sądowy uzna czynność udzielenia prokury samoistnej za obarczoną brakami. Powyższe spowoduje wydłużenie czasu potrzebnego na ujawnienie prokurenta samoistnego w Krajowym Rejestrze Sądowym, bowiem wnioskodawca zostanie wezwany do uzupełnienia braków formalnych wniosku.
Należy pamiętać, żeby w dokumencie udzielającym prokury poprawnie wpisać wszelkie dane identyfikujące prokurenta, w tym w szczególności obydwa lub więcej imion lub nazwisk, numer PESEL prokurenta, a w przypadku braku numeru PESEL, numer dokumentu stwierdzającego tożsamość prokurenta.
Odpis pisma udzielającego prokury samoistnej wraz ze zgodą prokurenta samoistnego oraz uprzednią zgodą odpowiedniego organu na powołanie prokurenta samoistnego (o ile jest wymagane) należy złożyć do Krajowego Rejestru Sądowego za pośrednictwem publicznego Portalu Rejestru Sądowych lub portalu S24, jeżeli spółka prawa handlowego została założona w tej formie. Jeżeli załatwiamy tę sprawę przez Portal Rejestrów Sądowych (co jest domyślną formą komunikacji z sądem w sprawach rejestrowych) i nie występuje w naszym imieniu profesjonalny pełnomocnik (np. radca prawny), to skany dokumentów dodane przez nas jako załączniki do wniosku elektronicznego należy w terminie trzech dni od złożenia wniosku przesłać bezpośrednio do sądu rejestrowego.
Oczywiście złożenie wniosku niezawierającego wszystkich wymaganych prawem dokumentów nie oznacza nieważności prokury. Jednakże brak uwidocznienia prokury w Krajowym Rejestrze Sądowym znacznie utrudnia funkcjonowanie prokurentowi w obrocie gospodarczym, albowiem większość instytucji publicznych oraz prywatnych, w tym banków, firm leasingowych czy towarzystw ubezpieczeniowych wymaga od osoby podającej się za prokurenta samoistnego nieuwidocznionego w Krajowym Rejestrze Sądowym poświadczenia notarialnego udzielonej prokury oraz dokumentów notarialnie poświadczonych potwierdzających ustanowienie prokury w danym przedsiębiorstwie. Sytuacja taka generować może niepotrzebne, dodatkowe koszty, dlatego warto zadbać, aby prokurent został szybko wpisany do KRS.
Czy prokurent samoistny może reprezentować spółkę i podpisywać umowy?
Prokurent samoistny uprawniony jest, poza nielicznymi przypadkami, do pełnej reprezentacji przedsiębiorcy przed wszelkimi organami administracji publicznej, sądami, organami administracji egzekucyjnej oraz skarbowej, jak również przed wszystkimi podmiotami prawa prywatnego we wszelkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa.
Do czynności wymagających pełnomocnictwa szczególnego dla prokurenta samoistnego należy zaliczyć:
- zbycie przedsiębiorstwa;
- oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania;
- zbycia lub obciążania nieruchomości należącej do przedsiębiorcy.
Poza powyższymi wyjątkami prokurent samoistny, może w szczególności podpisywać wszelkiego rodzaju umowy cywilne, gospodarcze, zatrudniać i zwalniać pracowników
i dokonywać wszelkich czynności prawem dozwolonych.
Należy pamiętać, że żaden organ administracji publicznej nie może żądać wykazania prokury samoistnej w inny sposób niż poprzez sprawdzenie umocowania prokurenta w odpowiednim rejestrze. Prokurent samoistny musi być przygotowany na fakt, konieczności wykazania swojej tożsamości poprzez okazanie dokumentu tożsamości zawierającego PESEL. W przypadku, jeżeli prokurentem samoistnym jest cudzoziemiec, który nie posiada numeru PESEL, potwierdzenie przez niego tożsamości odbywać się będzie poprzez okazanie zagranicznego dokumentu identyfikacyjnego. Mając to na względzie, rekomendowanym jest uzyskanie dla prokurenta – obcokrajowca numeru PESEL gdyż ułatwi mu to codzienne realizowanie obowiązków. Procedura nadania numeru PESEL nie jest czasochłonna i przeważnie urząd nadaje ten numer identyfikacyjny w przeciągu 7 dni od daty złożenia wniosku.
Prokura samoistna a reprezentacja łączna
Wewnętrzna organizacja danego przedsiębiorcy może przewidywać w przypadku zarządów wieloosobowych konieczność reprezentacji łącznej tego podmiotu przez co najmniej dwóch członków zarządu lub członka zarządu razem z prokurentem. W tym drugim przypadku, jeżeli przedsiębiorca ma ustanowioną prokurę samoistną, to jeżeli konkretna czynność nie wymaga pełnomocnictwa szczególnego, to prokurent samoistny może wykonać ją samodzielnie bez udziału członka zarządu.
Zaplanuj spotkanie w trybie online
*****
Radcy prawni oraz doradcy podatkowi pracujący w ramach GALIŃSKI & KLEINA Kancelarii Radców Prawnych Sp. p. w Gdańsku posiadają ponad 15-letnie doświadczenie zdobyte w ramach doradztwa świadczonego na rzecz przedsiębiorców (MSP) oraz klientów indywidualnych. Zespół Kancelarii Galiński & Kleina posiada wiedzę oraz kompetencje, aby pomóc Państwu w każdej skomplikowanej sprawie cywilnej, gospodarczej lub podatkowej.
Jeżeli zainteresował Państwa ten temat i chcieliby Państwo skorzystać z usług doradztwa prawnego lub podatkowego oferowanych przez naszą Kancelarię, zapraszam do bezpośredniego kontaktu. Udzielamy porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową lub telefonicznie / zdalnie.
Paweł Galiński
Partner, radca prawny
Michał Habier
Radca Prawny
GALIŃSKI & KLEINA Kancelaria Radców Prawnych Sp. p.
Ks. Jerzego Popiełuszki 24a/4, 80-864 Gdańsk
email: biuro@gklaw.pl
tel.: +48 58-351-48-44
tel.: +48 608-311-704
Facebook
E-mail