Powtarzające się świadczenia niepieniężne z art. 176 k.s.h

Przepisy Kodeksu spółek handlowych przewidują możliwość obciążenia wspólnika sp. z o. o. obowiązkiem powtarzających się świadczeń niepieniężnych realizowanych na rzecz tej spółki. Obowiązek taki nałożony może zostać w pierwotnej umowie spółki (na etapie jej zawiązywania) lub w innym dowolnym momencie, co wymagać będzie jednak zmiany umowy i rejestracji zmiany umowy w KRS.

Aby skorzystać z tego mechanizmu, należy zawrzeć w umowie odpowiednie postanowienia, które będą określać co najmniej wspólnika obciążonego obowiązkiem świadczeń, a także rodzaj i zakres świadczeń.

Przepisy KSH nie zawierają ograniczeń w zakresie rodzaju świadczeń, do jakich zobowiązany może być wspólnik. Istotne na gruncie przepisów jest jednak aby były to:

• świadczenia powtarzające się – co oznacza, że nie mogą to być świadczenia jednorazowe ani świadczenia mające charakter ciągły;
• świadczenia niepieniężne – co oznacza, że nie mogą one polegać na realizacji przez wspólnika świadczeń pieniężnych, co nie wyłącza możliwości realizacji świadczeń o charakterze majątkowym.

Praktyczne wątpliwości istnieją na gruncie charakteru i rodzaju czynności, kwalifikujących się jako świadczenia powtarzające się.

Doktryna prawa, jako przykłady świadczeń powtarzających się, wymienia świadczenia, które polegają na dostarczaniu określonych produktów, pozostających w związku z działalnością spółki, jak np. chmiel do browaru, zboże do młyna. Wskazuje się też udostępnienie maszyn, zapewnienie transportu, okresowe doradztwo prawne, dostarczenie oprogramowania komputerowego. Ponadto, argumentuje się, że w sytuacji, gdy świadczenie ciągłe realizowane będzie, na przykład, przez okres 12 miesięcy, raz w miesiącu, nie będzie to działanie stałe, gdzie jako stałe plasuje się wynajem nieruchomości przez wspólnika, czy wynagrodzenie za pełnienie przez niego funkcji członka zarządu.

Co oznacza termin świadczenie powtarzające się?

Odpowiedzi na znaczenie terminu świadczenie powtarzające się udziela również praktyka, a dokładniej decyzje Prezesa NFZ nr 4/2022/BP z dnia 31 stycznia 2022, BP.5132.6.2022, 2022.30310.CJOB. Zgodnie z nim, do świadczenia powtarzającego się dojdzie, gdy wspólnicy będą świadczyli usługi np.:

• przeprowadzenia remanentu raz w miesiącu;
• przeprowadzenia, w każdym roku kalendarzowym, przynajmniej jednego szkolenia wewnętrznego dla pracowników;
• tworzenia raz na pół roku autorskiego programu komputerowego;
• dokonania odbioru sieci, co najmniej raz w roku kalendarzowym.

Nie dojdzie do świadczenia o powtarzającym się charakterze, gdy obejmuje ono choćby:

• sprzedaż produktów i usług oferowanych przez spółkę,
• prowadzenie działań marketingowych na potrzeby spółki,
• organizację oraz prowadzenie szkoleń grupowych i indywidualnych dla współpracowników, firmy oraz kandydatów do współpracy,
• prowadzenie działań rekrutacyjnych,

tj. takie świadczenia, według Prezesa NFZ mają charakter ciągły – decyzja nr 5/2022/BP z dnia 2 lutego 2022, BP.5132.5.2022, 2022.30324.CJOB.

Różnice w świadczeniach, do których odnoszą się omawiane decyzje Prezesa NFZ, polegają na tym, że w pierwszym wypadku przewidziana jest ilość świadczeń zaplanowanych do realizacji w danym okresie, podczas gdy w drugiej decyzji, nie ma stosownego doprecyzowania. Za zasadne uznać należy traktowanie ww. wniosków jako wytycznych przy konstruowaniu zmian do umowy spółki z o.o. lub na etapie jej zakładania.

Z art. 176 § 2 KSH wynika jednocześnie, że powtarzające się świadczenia niepieniężne mają charakter odpłatny. Zobowiązanie do powtarzających się świadczeń niepieniężnych ma charakter odpłatny i wzajemny, bowiem wspólnikowi należy się stosowne wynagrodzenie. Wynagrodzenie wspólnika wypłacane przez spółkę jest należne niezależnie od wyniku finansowego spółki i przysługuje wspólnikowi również, jeżeli sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Jest to więc konstrukcja, która pozwala na pozyskanie środków ze spółki także w przypadku straty, co czyni ją rozwiązaniem, które pozwala w pewnym stopniu wyeliminować niedogodności związane z regulacją dotyczącą zaliczek na poczet dywidendy (zaliczka na poczet dywidendy może być wypłacona tylko jeżeli zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk). Z rozwiązania tego warto skorzystać zwłaszcza w przypadku nowo zawiązanych spółek, kiedy to wypłata zaliczki na poczet zysku nie jest możliwa z uwagi na brak spełnienia przesłanek ustawowych do ich wypłaty w pierwszym roku działalności. Wynagrodzenie nie może przewyższać zwykłych cen lub stawek przyjętych w obrocie. Zasada ta ma charakter bezwzględny, co chroni spółkę przed uszczupleniem jej majątku, a w skrajnych wypadkach przed stratą.

Konstrukcja powtarzających się świadczeń niepieniężnych nie jest jednak interesująca tylko ze względu na możliwość pozyskania ze spółki środków w sytuacji, gdy takiej możliwości nie ma w ramach konstrukcji zaliczki na poczet zysku. Jest ona mechanizmem, który warto wprowadzić pod kątem prowadzonej działalności, ze względu na korzyści składkowe i podatkowe, jakie są z tym rozwiązaniem związane, a które nabrały na znaczeniu w następstwie wejścia w życie Polskiego Ładu. Obecnie, konstrukcja powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest świetnym rozwiązaniem pozwalającym uniknąć składki zdrowotnej, dającym zarazem możliwość optymalizacji podatkowej do pewnego poziomu wysokości wynagrodzenia.

Jeżeli zainteresował Państwa ten temat, to zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią.

Paweł Galiński

Radca prawny, Partner

 

GALIŃSKI & KLEINA Kancelaria Radców Prawnych Sp. p.

ul. Ks. Jerzego Popiełuszki 24a/4, 80-864 Gdańsk

email: biuro@gklaw.pl

tel.: +48 58-351-48-44

tel.: +48 608 – 311 – 704