Umowy kredytów frankowych zawarte przed wejściem Polski do Unii Europejskiej
Wielu kredytobiorców frankowych zawarło z bankami umowy jeszcze przed wejściem Polski do Unii Europejskiej, czyli przed dniem 1 maja 2004 roku. Dużo w kontekście spraw frankowych mówi się o regulacjach europejskich – dyrektywach i rozporządzeniach, a także orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Coraz częściej spotykamy się w toku spraw sądowych z argumentacją banków, że do umów sprzed 1 maja 2004 r. nie mają zastosowania przepisy prawa Unii Europejskiej, a także orzeczenia TSUE. Sądy nie podzielają tych poglądów i przyznają kredytobiorcom ochronę ze znacznie wcześniejszą datą niż oficjalna data wstąpienia przez Polskę do Unii Europejskiej.
Kredyty frankowe w Polsce udzielane były już od 1999 roku. Popularność zaczęły zyskiwać około 2002 roku. Polska stała się członkiem Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 r. Ten fakt banki niejednokrotnie starają się wykorzystać na swoją korzyść, powołując się w toku toczących się postępowań na brak związania przepisami europejskimi przed tą datą. Chodzi tu przede wszystkim o przepisy Dyrektywy 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r., czyli tzw. dyrektywy konsumenckiej, zawierającej najważniejsze uprawnienia konsumentów i wymogi dla przedsiębiorców zawierających umowy z klientami indywidualnymi.
Twierdzenie, że Polska, dopiero 1 maja 2004 r., wstępując do Unii Europejskiej, zaczęła być związana przepisami UE, jest jednak mylące i nie do końca prawdziwe. Na mocy bowiem art. 68 i 69 Układu Europejskiego z dnia 16 grudnia 1991 r. ustanawiającego stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską, z jednej strony, a Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi, z drugiej strony, Polska zobowiązała się do zbliżenia istniejącego i przyszłego prawa do przepisów istniejących już we Wspólnocie.
Innymi słowy, Polska miała podjąć wszelkie starania w celu zapewnienia zgodności jej ówczesnych przepisów prawa z prawem UE. Zbliżanie przepisów prawnych miało objąć w szczególności takie dziedziny jak ochrona konsumentów.
Dość późno, bo po praktycznie 10 latach od podpisania tego zobowiązania, wprowadzono w Polsce nowe przepisy do Kodeksu cywilnego. Te przepisy ustanawiały ochronę konsumenta przed nieuczciwymi zapisami w umowach, czyli przed tzw. postanowieniami niedozwolonymi (abuzywnymi). Przepisy te, a dokładnie art. 3851 Kodeksu cywilnego i następne, zostały wprowadzone Ustawą z dnia 2 marca 2000 r. i zaczęły obowiązywać od 1 lipca 2000 roku. Przepisy te wdrażały w zasadzie wszystkie najważniejsze założenia dyrektyw Wspólnot Europejskich – między innymi dyrektywy konsumenckiej.
Polskie sądy podzielają wyżej opisaną ochronę dla umów zawartych po 1 lipca 2000 roku.
Przykładem może być wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 4 listopada 2021 r., sygn. akt I C 659/20 (orzeczenia.szczecin.so.gov.pl; wyrok prawomocny na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 30 czerwca 2022 r. sygn. akt I ACa 28/22).
Co natomiast z umowami zawartymi przed 1 lipca 2000 roku? Przed 1 lipca 2000 roku nieliczne banki proponowały kredyty frankowe. Na przykład Bank Przemysłowo-Handlowy S.A. proponował zgodnie z naszą wiedzą kredyty frankowe już w latach 1999 – 2000. Część tych umów była znacznie przejrzyściej skonstruowana i zdecydowanie trudniej kwestionować je w sądzie. Warto jednak zauważyć, że orzecznictwo polskich sądów w sprawach frankowych dopuszcza już coraz częściej stwierdzenie nieważności tych umów również w oparciu o inne, ogólne podstawy prawne. Jako przykład można wskazać Uchwałę Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 kwietnia 2022 r., sygn. akt: III CZP 40/22. Podsumowując – takie umowy można również skutecznie kwestionować przed sądem, a sprawę frankową zakończyć z powodzeniem.
*****
Radcy prawni oraz doradcy podatkowi pracujący w ramach GALIŃSKI & KLEINA Kancelarii Radców Prawnych Sp. p. w Gdańsku posiadają ponad 15-letnie doświadczenie zdobyte w ramach doradztwa świadczonego na rzecz przedsiębiorców (MSP) oraz klientów indywidualnych. Zespół ds. sporów z bankami Kancelarii GALIŃSKI & KLEINA posiada wiedzę oraz kompetencje, aby pomóc Państwu w każdej skomplikowanej sprawie z zakresu kredytów waloryzowanych frankiem szwajcarskim lub inną walutą obcą, w tym także w uzyskaniu zabezpieczenia przed i w trakcie sprawy sądowej.
Jeżeli zainteresował Państwa ten temat i chcieliby Państwo skorzystać z usług doradztwa prawnego lub podatkowego oferowanych przez naszą Kancelarię, w tym powierzyć nam prowadzenie sprawy dotyczącej swojego kredytu frankowego, zapraszam do bezpośredniego kontaktu. Udzielamy porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową lub telefonicznie / zdalnie. Prowadzimy sprawy sądowe na terenie całej Polski.
Paweł Galiński
Partner, radca prawny, Szef Zespołu ds. sporów z bankami
Marcin Rodziewicz
Radca prawny, Członek Zespołu ds. sporów z bankami
GALIŃSKI & KLEINA Kancelaria Radców Prawnych Sp. p.
ul. Ks. Jerzego Popiełuszki 24a/4, 80-864 Gdańsk
email: biuro@gklaw.pl
tel.: +48 58-351-48-44
tel.: +48 608 – 311 – 704